مجله لیزان
دکتر فضل الله اکبری – پدر علم حسابداری در ایران
دکتر فضل‌الله اکبری یکی از چهره‌های برجسته در تاریخ حسابداری ایران است که به عنوان پدر حسابداری ایران شناخته می‌شود. او نقش اساسی در توسعه دانش حسابداری در کشور، تأسیس مراکز آموزشی و انتقال مفاهیم نوین حسابداری به ایران داشته است. در این مقاله از آکادمی لیزان به زندگی، دستاوردها و تأثیرات ماندگار دکتر اکبری در عرصه حسابداری پرداخته می‌شود.
تاریخچه ای مختصر از حسابداری در ایران:
حسابداری در ایران با تاریخچه‌ای طولانی همراه است، اما گسترش و نظام‌مند شدن آن در قالب مدرن، مدیون تلاش‌های افرادی مانند دکتر فضل‌الله اکبری است. او نه تنها به ترویج مفاهیم علمی حسابداری پرداخت، بلکه با تأسیس نهادهای آموزشی و همکاری در تدوین قوانین مرتبط، سهم بزرگی در نهادینه کردن دانش حسابداری در ایران داشت.
زندگی‌نامه دکتر فضل‌الله اکبری:
دکتر فضل‌الله اکبری در سال 1300 شمسی در شهر گلپایگان که در شمال غرب استان اصفهان قرار دارد، متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در ایران به پایان رساند و برای ادامه تحصیل به خارج از کشور سفر کرد. او در دانشگاههای مطرح اروپا و آمریکا به تحصیل در رشته حسابداری و اقتصاد پرداخت و در بازگشت به ایران به آموزش و ترویج دانش حسابداری مشغول شد. ایشان چنین نوشتند که در طول سال 1342 توضیحاتم رئیس وقت دانشگاه تهران را متقاعد و مصمم کرد که دانشگاه تهران، مانند بسیاری از مهمترین دانشگاههای جهان، و به لحاظ نیاز کشور، می باید دانشکده ای برای آموزش و تحقیقات مدیریت داشته باشد. در ابتدای شهریور سال 1343 دکتر صالح رئیس دانشگاه با مخالفتهای بسیار، بالا خره تاسیس دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی را به تصویب شورایعالی فرهنگ رسانید.” از اوایل دهه 1360 سازمان حسابرسی این افتخار را یافت تا از همکاری ایشان با مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی این سازمان برخوردار شود. دکتر فضل‌الله اکبری، چهره برجسته‌ای در عرصه حسابداری ایران، در سال 1384 درگذشت. او به دلیل تلاش‌های بی‌وقفه‌اش در توسعه دانش حسابداری و نقش مهمی که در تربیت نسل جدید حسابداران داشت، همچنان در یاد جامعه حسابداری ایران زنده است. فقدان دکتر اکبری، ضایعه‌ای بزرگ برای حوزه علمی و حرفه‌ای کشور محسوب شد. پس از درگذشت ایشان، بسیاری از دانشجویان، همکاران، و متخصصان حسابداری، یاد و خاطره او را گرامی داشتند. تأثیر عمیق او در آموزش حسابداری و توسعه استانداردهای مالی، همچنان به عنوان یکی از میراث‌های ارزشمند وی باقی مانده است.
نقش دکتر اکبری در توسعه حسابداری ایران
-
تأسیس مراکز آموزشی حسابداری
یکی از مهمترین اقدامات دکتر اکبری، تأسیس دانشکده حسابداری و مدیریت در ایران بود. این دانشکده، بستری برای تربیت نیروی متخصص در حوزه حسابداری فراهم کرد و نقش مهمی در آموزش نسل‌های مختلف حسابداران ایرانی داشت. -
تدوین قوانین و استانداردهای حسابداری
دکتر اکبری در تدوین قوانین مالی و استانداردهای حسابداری ایران نقش اساسی ایفا کرد. او با مشارکت در تدوین آئین‌نامه‌های مالی و مشاوره به نهادهای دولتی، ساختار حسابداری مدرن را در ایران پی‌ریزی کرد. -
نشر و تألیف آثار علمی
یکی دیگر از دستاوردهای دکتر اکبری، تألیف کتاب‌ها و مقالات علمی در حوزه حسابداری بود. آثار او به‌عنوان منابع مرجع برای دانشجویان و حرفه‌ای‌های حسابداری مورد استفاده قرار گرفته و همچنان نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.
تأثیرات دکتر اکبری بر حسابداری ایران
-
نهادینه کردن حرفه حسابداری
تلاش‌های دکتر اکبری باعث شد حسابداری به‌عنوان یک حرفه مستقل و حیاتی در اقتصاد ایران شناخته شود. -
تربیت نیروهای متخصص
او با آموزش و راهنمایی دانشجویان، نسل جدیدی از حسابداران حرفه‌ای و کارآمد را پرورش داد که توانستند در عرصه‌های مختلف اقتصادی کشور تأثیرگذار باشند. -
ارتباط با نهادهای بین‌المللی
دکتر اکبری با ایجاد ارتباطات علمی و حرفه‌ای با سازمان‌های بین‌المللی، دانش حسابداری ایران را به استانداردهای جهانی نزدیک‌تر کرد.
کتاب های دکتر اکبری:
دکتر فضل‌الله اکبری به عنوان پدر حسابداری ایران چندین کتاب مهم در این حوزه تألیف کرده که برخی از آثار او شامل موارد زیر هستند:
-
اصول حسابداری (جلد اول و دوم):
یکی از نخستین کتاب‌های جامع در زمینه آموزش اصول حسابداری که سال‌ها در دانشگاههای ایران به عنوان مرجع درسی مورد استفاده قرار گرفته است. این کتاب مفاهیم پایه‌ای حسابداری را با رویکردی آموزشی و کاربردی تشریح می‌کند. -
حسابداری صنعتی (بهای تمام‌شده):
این کتاب به بررسی حسابداری هزینه و بهای تمام‌شده می‌پردازد و یکی از منابع اصلی برای دانشجویان و حرفه‌ای‌های حسابداری صنعتی در ایران بوده است. -
تحلیل گزارش‌های مالی:
در این کتاب، دکتر اکبری به تشریح روش‌های تجزیه و تحلیل گزارش‌های مالی برای ارزیابی عملکرد شرکت‌ها پرداخته و به آموزش نحوه استفاده از اطلاعات مالی برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی می‌پردازد. -
اصول مدیریت مالی:
این کتاب مفاهیم مرتبط با مدیریت مالی و ارتباط آن با حسابداری را ارائه می‌دهد و برای مدیران مالی و حسابداران حرفه‌ای کاربرد دارد. -
استانداردهای حسابداری در ایران:
یکی از کتاب‌های پژوهشی دکتر اکبری که به معرفی و تحلیل استانداردهای حسابداری پرداخته و مبانی تئوری و عملی آن‌ها را توضیح می‌دهد.
این کتاب‌ها نقش مهمی در آموزش و توسعه حسابداری در ایران ایفا کرده‌اند و همچنان به عنوان منابع مهم در حوزه حسابداری شناخته می‌شوند. دکتر اکبری با تألیف این آثار، گام‌های اساسی در ترویج دانش حسابداری مدرن در ایران برداشته است.
سخن پایانی:
دکتر فضل‌الله اکبری نه‌تنها به‌عنوان یک استاد و متخصص، بلکه به‌عنوان یک پیشگام و معمار حسابداری مدرن در ایران شناخته می‌شود. دستاوردهای او در توسعه آموزش، تدوین استانداردها و تربیت نیروهای متخصص همچنان به‌عنوان میراثی ارزشمند در جامعه حسابداری ایران باقی مانده است. ادامه دادن راه او، مستلزم توجه به اهمیت آموزش و پژوهش در این حوزه و حفظ ارتباط با دانش و تجربه‌های بین‌المللی است.